Wypoczynek w czasie pandemii – Perspektywy podróżowania między Państwami UE

Rozpoczynającemu się sezonowi letniemu oraz stopniowemu rozluźnianiu ograniczeń w podróżowaniu towarzyszą pytania o to kiedy, dokąd i na jakich zasadach będzie można wyjechać za granicę. 13 maja Komisja Europejska przyjęła pakiet dotyczący turystyki i transportu w Unii Europejskiej, w skład którego wchodzą m.in. akty określające wytyczne i zalecenia w zakresie stopniowego znoszenia ograniczeń podróży. W Komunikacie z 11 czerwca Komisja wezwała państwa członkowskie do zniesienia ograniczeń na granicach między państwami Unii Europejskiej do 15 czerwca, przy utrzymaniu dotychczasowych ograniczeń na granicach zewnętrznych Unii, co najmniej do 30 czerwca.

Z uwagi na ciągle aktualne zagrożenie zdrowotne COVID-19 wyjazdy do innych państw UE w celach turystycznych będą odbywać się przy zastosowaniu szczególnych środków bezpieczeństwa.

STOPNIOWE ZNOSZENIE OGRANICZEŃ NA GRANICACH WEWNĘTRZNYCH

Decyzja o tym, kiedy przejazd przez granice między państwami strefy Schengen zostanie w pełni przywrócony do stanu sprzed wprowadzenia ograniczeń należy do poszczególnych państw członkowskich.

W ramach pierwszego kroku luzowania ograniczeń, zarekomendowano znoszenie obostrzeń wobec regionów, obszarów i państw członkowskich, które znajdują się w podobnej, pozytywnie się rozwijającej sytuacji epidemiologicznej. Sąsiadujące ze sobą regiony lub obszary, w których ograniczenia w przemieszczaniu się przez granice zostały obniżone, przy utrzymaniu bardziej rygorystycznych zasad na granicach z państwami lub regionami spoza takiego obszaru tworzą tak zwane „bańki” lub „korytarze” turystyczne.

Kolejnym wdrażanym etapem znoszenia obostrzeń jest całkowite zniesienie ograniczeń i kontroli na granicach wewnętrznych Schengen do 15 czerwca.

W Polsce od 13 czerwca zniesione zostały kontrole na granicach oraz obowiązek odbycia obowiązkowej kwarantanny po wjeździe do kraju.

W sąsiednich Niemczech ograniczenia na granicach, w tym warunek ważnego powodu wjazdu, nie obowiązują od 16 czerwca. Część państw członkowskich zniosła obostrzenia na granicach już z początkiem czerwca, w niektórych krajach dotychczasowe ograniczenia nie zostały jeszcze całkowite zniesione. Jeżeli przemawiają za tym względy epidemiologiczne, państwa mogą utrzymać niektóre zakazy w stosunku do niektórych obszarów, albo np. na granicach powietrznych. Niewykluczone są wyrywkowe kontrole graniczne.

Dla planujących zagraniczny wyjazd jednym z najistotniejszych kryteriów warunkujących decyzję o podróży będzie stanowić zniesienie obowiązku odbycia kwarantanny po wjeździe do kraju. Niezbędna jest weryfikacja, czy taki obowiązek obowiązuje w kraju wyjazdu jak i w kraju wjazdu. Aktualny stan obostrzeń można sprawdzić np. korzystając z oficjalnej platformy re-open EU. Należy również uwzględnić, że gdyby sytuacja epidemiczna uległa pogorszeniu, obostrzenia na granicach mogą zostać przywrócone.

WJAZD DO UE Z PAŃSTW TRZECICH DLA PODRÓŻY INNYCH NIŻ NIEZBĘDNE

Zgodnie z wytycznymi KE poluźnienie obostrzeń na granicach zewnętrznych UE powinno nastąpić w ostatniej kolejności. Komisja zwróciła się do państw członkowskich o przedłużenie do 30 czerwca ograniczeń dotyczących innych niż niezbędne podróży do UE tj. podróży nieobjętych poniższym zakresem wyłączeń dla podróży w niezbędnych celach. Następnie, ograniczenia powinny być stopniowo znoszone.

Państwa członkowskie przy współpracy KE opracowują listę państw trzecich, w stosunku do których ograniczenia będą zniesione od 1 lipca. Ograniczenia podróży do UE innych niż niezbędne doznają jednak wyłączeń w odniesieniu do:

• obywateli obszaru Schengen oraz członków ich rodzin niezależnie od narodowości, a także obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi w UE, bądź posiadających prawo pobytu na innej podstawie, niezależnie od przyczyny podróży (w szczególnych wypadkach państwa mogą jednak podjąć wobec tych osób dodatkowe środki bezpieczeństwa np. nałożyć obowiązek poddania się izolacji);
• osób podróżujących ze względu na konieczne powody rodzinne;
• pracowników sektora ochrony zdrowia, lekarzy, pielęgniarek, naukowców i ekspertów biorących udział w walce z SARS-CoV-2; opiekunów osób starszych;
• wysoko wykwalifikowanych pracowników z państw trzecich, jeżeli ich zatrudnienie jest niezbędne ze względów ekonomicznych i ich praca nie może zostać odroczona w czasie, bądź wykonywana za granicą;
• pracowników zatrudnionych w transporcie, pracowników przygranicznych; sezonowych pracowników rolnych;
• pasażerów tranzytowych;
• obywateli państw trzecich podróżujących w związku ze studiami w UE;
• dyplomatów, personelu organizacji międzynarodowych, służb militarnych i pracowników pomocy humanitarnej w wykonywaniu swoich obowiązków służbowych;
• osób ubiegających się o ochronę międzynarodową bądź z innych względów humanitarnych.

USLUGI TRANSPORTOWE – NOWE ZASADY DLA PASAŻERÓW I PRZEWOŹNIKÓW

KE wyraziła postulat stopniowego wznawiania wszystkich rodzajów usług transportowych, pod warunkiem stosowania proporcjonalnych i skutecznych środków ochrony zdrowia pracowników sektora oraz pasażerów. Określenie szczegółowych przepisów porządkowych oraz sankcji za ich naruszenie przez pasażerów i przewoźników należy do poszczególnych państw. Zgodnie z ogólnymi wytycznymi KE, podczas podróży możemy spodziewać się m.in. następujących środków bezpieczeństwa:

• Testy na obecność wirusa – w czasie podróży podróżni mogą zostać zobowiązani do wykonania testu. Stosowane mogą być testy systematyczne, losowe, bądź oparte na analizie ryzyka, jako sposób monitorowania ryzyka ponownego rozprzestrzeniania się wirusa w odniesieniu do podróżnych wracających do domu.

• Obowiązek noszenia maseczek – ogólna zasada przewiduje, że pasażerowie powinni nosić maseczki w pojazdach wykorzystywanych w transporcie zbiorowym, jak i węzłach transportowych; na dworcach, centrach przesiadkowych, zwłaszcza w przypadku, gdy nie można w każdym momencie w pełni przestrzegać zasad zachowania bezpiecznej odległości.

• Czyszczenie, dezynfekcja – w odniesieniu do wszystkich rodzajów transportu oraz węzłów transportowych przewidziano postulat intensywniejszego i regularnego czyszczenia i dezynfekcji, zwiększenia intensywności wentylacji, filtrowania powietrza, a także systematycznego instalowania stanowisk do dezynfekcji rąk i wymagania ich użycia zawsze, gdy jest to możliwe.

• Ograniczenie sprzedaży żywności i napojów, innych towarów, serwowania posiłków

• Preferowanie płatności elektronicznych i dokumentów (biletów, rezerwacji) w formie elektronicznej – promowana powinna być elektroniczna przedsprzedaż biletów, a także wdrożenie procedur wcześniejszej odprawy, rezerwacji oraz rejestracji.

• Odpowiednie informowanie pasażerów – zrozumiałe informacje na temat zalecanych zachowań, stosowanych procedur bezpiecznego postępowania oraz wymaganego sprzętu ochronnego dla pasażerów powinny być umieszczone w widocznych miejscach w węzłach komunikacyjnych i w pojazdach, a także udostępniane pasażerom przed podróżą.

• Ograniczenie zatłoczenia oraz bezpośredniego kontaktu pasażerów i pracowników – w niektórych rodzajach transportu należy uwzględnić konieczność zmniejszenia liczby pasażerów, aby zapewnić zachowanie bezpiecznej odległości. Ograniczenie zagęszczenia pasażerów dotyczy przede wszystkim środków transportu zbiorowego, poczekalni lub przystanków. Również odprawa, załadunek i rozładunek bagażu powinny być zorganizowane w sposób eliminujący zatłoczenie. Odpowiednie środki znajdą zastosowanie przy wchodzeniu na pokład i podczas kontroli bezpieczeństwa. Wokół kierowców, przy kasach biletowych lub stanowiskach kontroli powinny być stosowane bariery ochronne.

Szczególne zasady w zakresie kontroli zatłoczenia przewidziano w odniesieniu do poszczególnych środków transportu.

• Ogólne wytyczne dla transportu lotniczego przewidują m.in. ograniczenie interakcji na pokładzie samolotu, czy określenie najlepszej procedury przydzielania miejsc w oparciu o ograniczenia techniczne. Na każdym etapie podróży niezbędne jest unikanie skupisk pasażerów, zarówno w samolocie, jak i w punktach kontroli bezpieczeństwa, kontroli granicznej, przy wchodzeniu na pokład oraz przy nadawaniu bagażu. Ograniczenie ruchu w kabinie może się wiązać z mniejszą ilością bagażu kabinowego możliwego do zabrania oraz mniejszą możliwością interakcji z członkami załogi.

• Operatorzy przewozów autobusowych będą mogli stopniowo przywrócić sieć połączeń w zależności od krajowych ograniczeń. W odniesieniu do tego środka transportu postuluje się jak najdalej możliwe zoptymalizowanie wykorzystania miejsc siedzących np. członkowie jednej rodziny mogliby siedzieć koło siebie, podczas gdy osoby niepodróżujące razem powinny być rozdzielane.

• W pociągach możemy spodziewać się środków kontroli zatłoczenia w postaci np. obowiązkowej rezerwacji miejsc, czy obowiązku pozostawiania wolnych miejsc pomiędzy pasażerami chyba, że należą do tego samego gospodarstwa domowego. Rozkłady jazdy lub cenniki mogą zachęcać do podróży poza godzinami szczytu. Niektóre przystanki lub stacje mogą zostać zamknięte lub pominięte, jeżeli nie jest możliwe zapewnienie w ich obrębie odpowiedniego standardu bezpieczeństwa.
• Przedsiębiorcy taksówkarscy, oraz oferujący prywatne samochody do wynajęcia powinni zapewnić kierowcom maski i środki dezynfekujące. Kierowcy powinni unikać fizycznego kontaktu z pasażerami oraz preferować płatności elektroniczne. Kierowca powinien mieć zapewnioną separację od pasażerów np. w postaci przesłony lub bariery z tworzywa sztucznego – w innym wypadku, pasażerowie nie powinni siedzieć obok kierowcy.

PROTOKOŁY POSTĘPOWANIA NA WYPADEK OBJAWÓW CHOROBOWYCH W CZASIE PODRÓŻY

Przewoźnicy i usługodawcy powinni dysponować odpowiednimi protokołami określającymi zasady postępowania na wypadek choroby pasażerów lub wykazania objawów COVID-19 podczas podróży lub przebywania w węźle transportowym lub w ich bezpośrednim następstwie.

Protokoły powinny obejmować wyraźnie wyznaczone, bezpieczne strefy dla pasażerów z objawami, określone działania służące zminimalizowaniu kontaktu z innymi pasażerami i pracownikami transportu, przewidywać sposób gromadzenia i analizowania wszystkich istotnych informacji na temat kontaktów z innymi pasażerami i pracownikami. Protokół powinien obejmować możliwość zidentyfikowania i ostrzeżenia innych pasażerów podróży z rezerwacją, którzy przebywali w pobliżu danej osoby.